Abdülhamid’in İstihbarat Şefleri

Muasır Osmanlı halkının “Sultan Hamid Devri” olarak isimlendirdikleri II. Abdülhamid Dönemi (1876-1909), Osmanlı tarihinin en dikkate değer dönemlerinden biri olarak nitelendirilmektedir. II. Abdülhamid 19. yüzyılın son çeyreğinde, tıpkı Osmanlı İmparatorluğu gibi dünyadaki diğer imparatorlukların da ömürlerinin sonuna yaklaşıldığı bir dönemde saltanat makamına gelmiştir. Bugün anlaşılmaktadır ki Sultan II. Abdülhamid, üç kıtaya yayılmış olan imparatorluğunu ayakta tutabilmek için büyük bir mücadele vermiştir. Bu mücadelede oldukça ihtiyatlı hareket etmeye çalışmış, savaşlara sebebiyet verecek diplomatik hareketlerden imtina etmiş ve devlet adına elindeki imkânları sonuna kadar kullanmaya çalışmıştır. Bu imkânlardan biri de hiç şüphesiz istihbarat sistemidir ve Sultan devlet yönetiminde bu sistemden sonuna kadar yararlanmıştır.

Bu kitap, Sultan II. Abdülhamid Dönemi’nde söz konusu istihbarat sistemi içinde önemli çalışmalarda bulunmuş olan üç devlet görevlisi ve istihbaratçının hayat hikâyelerinden kesitler sunmaktadır: Ahmed Celaleddin Paşa, Fehim Paşa ve Kabasakal Çerkes Mehmed Paşa. Ahmed Celaleddin Paşa, Fehim Paşa ve Kabasakal Mehmed Paşa, Sultan Abdülhamid döneminde Serhafiye unvanı ile Abdülhamid’in Yıldız Sarayı merkezli istihbarat organizasyonunda görev almışlar, hafiye memurlarını ve muhbirleri idare etmişlerdir. Dolayısıyla her üç isim de Sultan’ın en mahrem sırlarına vâkıf olmuş ve Abdülhamid döneminde önemli görevlerde bulunmuş isimlerdir. Bu çalışmada bugün tarihe mâl olmuş, iyi veya kötü, olumlu veya olumsuz bugüne kadar haklarında birçok yorum yapılmış olan söz konusu devlet görevlilerinin hayatları, arşiv belgeleri ve muteber tanıklıkların verdiği bilgiler ışığında aydınlatılmaya çalışılmıştır.