Bozkırda İslam’ın Kılıcı Berke Han 1257-1266

Cengiz Han’ın torunu, Tuşi (Cuçi) Han’ın üçüncü oğlu, Batu Han’ın kardeşi, Sertak ile Ulakçı hanların da halefi olan ve kaynaklarda adı Berke, Berkâ ve Berkây, bazen de Berke Oğul, Mengü Kaan Böreke (Berke) Han İbni Cuçi şeklinde geçer. Gençliği hakkında çok az bilgi bulunmaktadır. Ancak 13. yüzyıl tarihçisi Minhâcü’d-din Sirâc el-Cüzcâni, Tabakât-ı Nâsırî adlı eserinde onun doğumu, çocukluğu ve gençlik dönemi hakkında oldukça önemli bilgileri vermektedir.

1257 yılında Batu’nun kardeşi Berke, Altın Orda Han’ı oldu. Berke İslamiyet’i kabul ederek bu dini kabul eden ilk Moğol Prensi unvanını aldı. Berke Han’ın İslam’a girmesi hakkında çeşitli rivayetler yer almasına rağmen, o, tasavvuf ve tasavvuf eğitimi almış kişi veya kişiler vasıtasıyla İslamiyet’i kabul etmiştir. Onun İslam’ı kabul etmesinde çocukluk döneminden itibaren Müslüman olan annesi Risâle bint. Harezmşah’ın terbiyesinde yetişmesi etkili olmuştur. Berke Han’ın ve kardeşlerinin İslam Dinine girişleri hadisesi politik bir karar olmanın dışında, tamamen Müslüman propagandacıların, Müslüman tüccarların ve tasavvuf ehli gönül erlerinin Orta Asya ve Altın Orda sahasında başlatmış oldukları çabaların sonucu gelen bir iman ediştir. Aslında buna en büyük etken de onların çocukluk yıllarına almış oldukları dini eğitimin tesiridir. Hiç şüphesiz Berke Han’ın, genç yaşta Şeyh Bâharzî ile tanışması onun İslam nuru ile nurlanmasında etkili olmuş ve şeyhin manevi şahsiyeti önünde eğilerek resmen ve açıkça Moğol inanç ve terbiyesinin aksine İslam’ı benimseyerek Deşt-i Kıpçak’ta kurulan Altın Orda Hanlığı’nın Büyük bir İslam devleti olmasının yollarını da açmış ve bunda başarılı da olmuştur.