Diyarbakır Milletvekili Zülfü Tiğrel Yaşamı ve Faaliyetleri 1877-1940

1877 yılında Diyarbakır’da dünyaya gelmiş olan Zülfü Bey, dönemin modern eğitim kurumları olan Diyarbakır İptidai Mektebi, Diyarbakır Askeri Rüştiyesi ve Diyarbakır Mülki İdadisinden mezun olduktan sonra memuriyet hayatına atılmıştır. 1895-1912 yılları arasındaki çalışma hayatı boyunca çeşitli terfiler ile ödüller almış, 1912 yılında Osmanlı Mebûsan Meclisi’nin II. Dönemi için yapılan seçimlerde Diyarbakır Milletvekili seçilmiştir. Zülfü Bey, 1912 yılından 1940 yılına dek TBMM III. dönemi hariç olmak üzere her dönemde Diyarbakır milletvekili olarak mecliste yer almış, görev süresi boyunca Diyarbakır ve çevresine ilişkin konuları Meclis gündemine getirmiştir. Diyarbakır şehir merkezine su temini, demiryolu hattının şehre ulaştırılması, Diyarbakır’ın çevresindeki yerleşim yerleriyle karayolu bağlantılarının sağlanması ve Ergani Madeninin modern yöntemlerle işletilerek yöre halkının istihdam edilmesi gibi konularda başarılar elde etmiştir.

Zülfü Bey hem Birinci Dünya Savaşı sırasında hem de Millî Mücadele döneminde Diyarbakır ve çevresini dolaşarak halkın orduya destek vermesi için çalışmalar yapmış, bölgedeki İngiliz faaliyetlerinin başarıya ulaşmasını engellemek için aşiret liderleriyle görüşmeler yapmış ve aşiretlerin İngilizlerin etkisine girmelerinin önlenmesini sağlamaya çalışmıştır. Tüm bu çalışmaları İngilizlerin tepkisini toplamış ve nihayetinde İngilizlerin talebi üzerine İstanbul’da bulunduğu sırada Zülfü Bey hakkında tutuklama kararı çıkartılmış, Osmanlı hükümeti tarafından tutuklanarak sorgulanmış, suçlu olmadığı anlaşıldığı halde İngilizlerin talebi üzerine tutukluluk halinin devamına karar verilmiştir. Zülfü Bey’i Osmanlı hükümetinden teslim alan İngilizler, onu önce Mısır Seydibeşir Esir Kampına, ardından Malta Adasına göndererek sürgüne tabi tutmuşlardır. Türk birliklerinin Batı Anadolu’da elde ettiği başarılar sonucunda Malta sürgünlerinin özgürlüklerine kavuşmasıyla Zülfü Bey de yurda dönmüş ve çalışmalarına kaldığı yerden devam etmiştir. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu belgesi olan Lozan Antlaşması için oluşturulan heyette danışman olarak görev yapmış olan Zülfü Bey, Mecliste yer almadığı üçüncü dönem dışında- yaşamının sonuna dek Diyarbakır milletvekili olarak   çalışmalarını sürdürmüştür.