Edebiyat Kavşağı ve Özgür’e Mektuplar

İş ve Söz

İnsanla birlikte söz vardı. İnsanlık varoldukça da ‘söz’ün gücü gittikçe artacaktır. Uygarlığı yaratan ilk etken söz olmuştur.

Düşünce eyleminin iletişim aracı olan söz, tüm evreni dolaşmış yüzyılları aşmıştır. İnsanı da uygarlığı da, söz etkeni yaratmıştır. Uluslararası ilişkiler de söz üzre kurulmuştur. İnsanları, toplumları yerine göre barışa, yerine göre de kavgaya götüren güç, söz’dür. Bağımsızlık savaşlarının yaratılmasında başlangıçta söz, düşünce eylemi sonra da kafa, kol eylemi etken olmuştur. Bu etkili güç, kullanan kişiye göre sürekli olarak değişmiştir. Şairin,

“Cümleler doğrudur sen doğru isen

Doğruluk bulunmaz sen eğri isen!”

dizelerinde dediği gibi...

Kalem’in kılıçtan üstün olması da sözün gücünü ifade eder. Kılıç, kaba gücü, kara kuvveti, baskıyı, kan dökücülüğü, zorbalığı, saldırganlığı tahakkümü, kalem ise yaratıcılığı, sevgiyi saygıyı, barışı, aklı, aklın ilkelerini, düşünceyi, bilimi içerir. Şinasi’nin: 

“Başta dilin iradesini akleder tedbir

Ki tercümanı lisandır anı eder takrir” 

dizeleri de düşünce eyleminin hareketini vurgular. Düşünce, söz ile iletişime girer. Çok güzel, yararlı düşünmüşsün de bu beyin ürününü cenderede tutmuşsun neye yarar? İslam Peygamberi Hz. Muhammet’in “İncileri köpeklere atmayınız!” Sözü de, söz’ün yerini, zamanını ifade eder. 

Yunus Emre’nin sözleri, Söz Cumhuriyeti’nin burçlarında dalgalanır:

Sözünü bilen kişinin / Yüzünü ak ede bir söz/ Sözünü pişirip diyenin / İşini sağ ede bir söz/Söz ola kese savaşı/Söz ola kestire başı/Söz ola ağulu aşı/Balıla yağ ede bir söz/Kişi bile söz demini/Demeye sözün kemini/İki cihan Cehennemini/ Sekiş uçmağ ede bir söz.

Keykavus, Söz Cumhuriyeti’ni ne güzel ifade etmiş: “Sözünü gayet ulu bil, sonsuz büyük kudrettir söz ve dil!” Gömelim büyük acıları büyük sözlerin anlam denizlerine! Sınırı yok söz’ün ve anlatımın!

- Adil Gülvahaboğlu