Geçmişten Gelen Işık Ahi Evran ve Ahilik Sistemi

Ahi Evren veya Ahi Evran, (Tam ad: Şeyh Nasırettin Mahmut el Hoyi); (d.1171-ö.12 Nisan 1261) Ahiliğin kurucusu sayılan debbağların (dericilerin) piri, 32 çeşit esnaf ve sanatkârın lideri bir filozoftur. Ahi Evran`nın doğum tarihi kesin olmamakla birlikte 1171 yılında İran`ın Hoy kasabasında dünyaya geldiği tahmin edilmektedir. Hoy kasabası daha Büyük Selçuklu hükümdarı Tuğrul Bey`den beri Türkmen yerleşim bölgesidir. Ahi Evren`in çocukluğu ve tahsil devresi Azerbaycan`da geçmiştir. Bundan sonra Horasan ve Maveraünnehir bölgesine gelip o yöredeki büyük üstadlardan dersler almıştır. 1203 veya 1204 yılında Bağdat`a gelmiş ve burada tanıştığı Evhaddü`d Din Kirmanî`in tavsiyesiyle Abbasi halifesi Nasır Lidinillah`ın kurmuş olduğu Fütüvvet Teşkilâtına katılmış ve bu teşkilatın önde gelen şeyhleriyle temas kurma imkânı bulmuş, başta Kirmanî olmak üzere birçok üstaddan istifade etmiştir. O dönemde Bağdat`ın ilim ve irfan merkezi olması, Ahi Evren`in çok yönlü bir fikir adamı olarak yetişmesini sağlamıştır. 1204 yılında Anadolu Selçukluları sultanı I. Gıyaseddin Keyhüsrev`ı göndermiş, buna karşılık bazı ilim adamları ile birlikte Ahi Evren de Anadolu`ya gelmiştir. Ahi Evren Kayseri`ye yerleşmiş ve Fütüvvet Teşkilâtından esinlenerek ilk Ahi Teşkilâtını burada kurmuştur. Keyhüsrev tarafından desteklenen teşkilâtın lideri olan Debbağ Ahi Evren Kayseri`de pek çok sanatın icra edildiği sanayi sitesinde hizmet vermiştir. 1227 ile 1228 yılları arasında muhtemelen Sultan I. Alaeddin Keykubad`ın arzusuyla Konya`ya yerleşen Ahi Evren, burada da sanatını icra etmiştir. Fakat Ahilerin en büyük hamisi olan Sultan I. Alaeddin Keykubad, II. Gıyaseddin Keyhüsrev`in tertiplediği bir suikast sonucu öldürülünce, pek çok Ahi ve Türkmen cezalandırılmış, Ahi Evren de hapsedilmiştir. II. Gıyaseddin Keyhüsrev`in ölümünden sonra 1245 yılında serbest bırakılan Ahi Evren, Denizli`ye geçmiştir. 1247`de, Mevlana`nın oğlu Alaeddin Çelebi`nin Mevlana`nın hocası Şems-i Tebrizi`nin öldürülmesinde parmağı olduğu iddiası yayılmıştır[4]. Ayrıca Ahi Evren ile Alaeddin Çelebi`nin bu süreçte birlikte olduğu ve Mevlana ve hocası Şems-i Tebrizi ile Ahi Evren arasında çekişme olduğu bilinmektedir. Bu olaydan sonra da Kırşehir`e gidip yerleşir ve hayatının sonuna kadar (15 yıl) burada kalır…