İran Türklerinde Köroğlu Destanı

Yüzyıllar boyunca Türklerin hâkim olduğu ve günümüzde nüfusunun yarısını Türklerin oluşturduğu İran, Türkiye ve Orta Asya arasında geçişi sağlayan önemli bir bölgedir. Bu husus Oğuz, Kıpçak ve Karluk gruplarının yegâne ortak destanı olan Köroğlu için de geçerlidir. Köroğlu Destanı’nın Batı ile Doğu kolları arasında köprü vazifesi gören İran Türklerinin anlatmaları, bu destanın bütüncül olarak incelenmesi için elzemdir. Günümüze kadar bölgesel olarak yapılan Köroğlu çalışmaları bir yapboz olarak düşünüldüğünde bu destanın Türkiye, Azerbaycan, Türkmenistan, Kazakistan ve Doğu Türkistan varyantları hakkında Türkiye’de birçok çalışma yapılmıştır. Bu yapbozda eksik kalan İran Türkleri varyantları da İran Türklerinde Köroğlu Destanı adlı bu kitap ile tamamlanacaktır.

Köroğlu’nun İran Türkleri anlatmalarını ele alan bu kitapta ilk olarak İran Türklerinde destan anlatıcıları olan âşıkların aldıkları eğitim, bağlı bulundukları âşık muhitlerinin temel özellikleri ve bu muhitlerdeki destan anlatma gelenekleri hakkında bilgi verilmiştir. Ardından İran’da derlenen 11 kol üzerinden Köroğlu Destanı’nın İran Türkleri anlatmaları yapı olarak incelenmiştir. Son olarak söz konusu kolların metinleri ek olarak okuyucuya sunulmuştur.