Medeni Hukukta İkame ve Kaim Değer Kavramları

İkame ve kaim değer kavramları, medeni hukukun neredeyse her alanında karşılaşılan kavramlar olmasına rağmen, Türk Medeni Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu`nda bu kavramları tanımlayan düzenlemeler bulunmamaktadır. Öğretide de genellikle bu kavramlar incelenen konunun bağlamıyla sınırlı olarak ele alınmaktadır. Birçok bağlamda ikamenin kabul edilip edilemeyeceği de öğretide tartışma konusu olmuştur. Bu çalışmada ikame kavramı öncelikle sınıflandırılarak açıklanmakta, ardından tüm ikame halleri bakımından ortak bir kavram olan kaim değer kavramı incelenmekte ve son olarak da ikamenin medeni hukuktaki uygulama alanları gösterilmektedir.

İçindekiler

Giriş

Birinci Bölüm

Kavramsal Çerçeve ve Terminoloji

§1. İkame Kavramı

A. Öğretide Benimsenen Çeşitli Sınıflandırma Yöntemleri

B. Değerlendirme ve Ara Sonuç

§2. Kaim Değer Kavramı

A. Kaim Değer Kavramının Farklı Kullanımlarının Ayırt Edilmesi

B. Kaim Değer Kavramının Bu Çalışmadaki Kullanım Şekli ve İkame Kavramıyla İlişkisi

C. Önceki Değer Kaim Değer Ayrımı

D. Kaim Değerin Unsurları

E. Bazı Özel Sorunlar

İkinci Bölüm

İkamenin Tarihsel Gelişimi

§3. Ayni (Doğrudan) ve Malvarlıksal İkamenin Tarihsel Gelişimi

A. Antik Yunan Hukukunda İkame

B. Roma Hukukunda İkame

C. Orta Çağ`dan 19. Yüzyıla Kadar İkame

D. 19. Yüzyılda İkame

E. Almanya`da ve İsviçre`de Medeni Kanun Hazırlıklarında İkame

§4. Borçlandırıcı (Dolaylı) İkamenin Tarihsel Gelişimi

A. Roma ve Pandekt Hukukundan BGB`ye Borçlandırıcı İkame

B. İsviçre Borçlar Kanunu`nun Hazırlanma Süreci ve İlk Yılları

Üçüncü Bölüm

Ayni (Doğrudan) İkame

§5. Kavramsal Açıklamalar

A. Ayni (Doğrudan) İkamenin Özellikleri

B. Ayni (Doğrudan) İkamenin Kabulü İçin Kural Olarak Yasal Bir Dayanak Aranması

C. Ayni (Doğrudan) İkamenin Amacı ve Koruduğu Menfaat

D. Ayni (Doğrudan) İkamenin Özel Malvarlığı Kavramı ile İlişkisi

E. Ayni (Doğrudan) İkame ve Elbirliği Ortaklıkları

F. Ayni (Doğrudan) İkamenin Kabulünü Haklı Gösterebilecek Durumlar

G. Ayni (Doğrudan) İkamenin Diğer Taleplerle İlişkisi

H. Ayni (Doğrudan) İkamenin Benzer Kurumlardan Ayrılması

§6. Aile Hukukundaki Muhtemel Uygulama Alanları

A. Evlilik Birliğini Temsilen Yapılan İşlemler

B. Mal Ortaklığı Rejiminde Ortaklık Malları Yerine Geçen Değerler

C. Çocuğun Malvarlığının Yönetilmesi

D. Aile Malları Ortaklığı

§7. Miras Hukukundaki Muhtemel Uygulama Alanları

A. Miras Sebebiyle İstihkak Davası ve Ayni (Doğrudan) İkame

B. Miras Ortaklığı ve Ayni (Doğrudan) İkame

C. Terekenin Hak Sahipleri Dışındaki Kişilerce Yönetilmesi ve Ayni İkame

§8. Eşya Hukukundaki Muhtemel Uygulama Alanları

A. Genel Olarak Sınırlı Ayni Hakların Ayni (Doğrudan) İkame Yoluyla Kazanılması

B. İntifa Hakkının Ayni (Doğrudan) İkame Yoluyla Kazanılması

C. Rehin Hakkının Ayni (Doğrudan) İkame Yoluyla Kazanılması

D. Bulunmuş Eşyanın Yerine Satış Bedelinin Geçmesi

Dördüncü Bölüm

Malvarlıksal İkame

§9. Kavramsal Açıklamalar

A. Genel Açıklamalar

B. Malvarlıksal İkamenin Amacı ve Özel Malvarlığı Kavramıyla İlişkisi

C. Malvarlıksal İkamenin Kabulü için Açık Bir Yasal Dayanak Gerekir mi?

§10. Aile Hukukundaki Muhtemel Uygulama Alanları

A. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Edinilmiş Malların ve Kişisel Malların Yerine Geçen Değerler

B. Mal Ortaklığı Rejiminde Kişisel Malların Yerine Geçen Değerler

C. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejiminde Aileye Özgülenen Malların Yerine Geçen Değerler

D. Çocuk Malları

§11. Miras Hukukundaki Muhtemel Uygulama Alanları

A. Mirasçılık Sıfatının Geçmişe Etkili Olarak Kaybedildiği Durumlar

B. Art Mirasçılık

C. Terekenin Hak Sahipleri Dışındaki Kişilerce Yönetilmesi ve Malvarlıksal İkame

D. Denkleştirme

§12. Trust ve Yatırım Fonları Bağlamında İkame

A. Trust

B. Türk Hukukunda Trust Benzeri Bir Yapının Kabulü Durumunda İkamenin Türü

C. Yatırım ve Emeklilik Fonlarında İkame

Beşinci Bölüm

Borçlandırıcı (Dolaylı) İkame

§13. Kavramsal Açıklamalar

A. Genel Olarak

B. Temelinde Yatan Düşünce ve Dayanağı

C. Kaim Değere İlişkin Talebin Hukuki Niteliği

D. Ayni (Doğrudan) İkame ile Karşılaştırılması

E. Üçüncü Kişinin Zararını Tazmin ile İlişkisi

§14. İmkansızlıkta Borçlandırıcı İkamenin Şartları

A. Borcun Konusu Edimin İfasının İmkansızlığı

B. Borçlunun Kaim Değer Elde Etmiş Olması

C. Alacaklının Kaim Değeri Talep Ettiğini Beyan Etmesi

D. Kaim Değeri Talep Hakkının Sözleşmeyle Engellenmemiş Olması

§15. İmkansızlıkta Borçlandırıcı İkamenin Sonuçları

A. Genel Açıklamalar

B. Kaim Değer Alacağının Kapsamı

C. Kaim Değerin Talep Edilmesinin Karşı Edim Alacağına Etkisi

§16. Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan İade Borcunda Borçlandırıcı İkame

A. Genel Açıklamalar

B. Zenginleşme Konusu Şeyin Devri Karşılığında Edinilen Kaim Değerin İadesi Sorunu

§17. Haksız Zilyedin İade Borcunda Borçlandırıcı İkame

§18. Miras Hukukunda Denkleştirme ve Borçlandırıcı İkame

Sonuç

Kaynakça