Ömer B. Abdülaziz

Ömer b. Abdülaziz, hem valiliği hem de halifeliği döneminde ortaya koyduğu icraatlarla hayattayken büyük kitlelerin sevgisini kazanmış; vefatından sonra da hayırla yâd edilen ve örnek gösterilen halifelerden biri olmuştur. Hakkında oluşan olumlu imajdan dolayı bazı âlimler tarafından “beşinci râşid halife” olarak kabul edilmektedir.

Medine’de valilik yaptığı dönemden itibaren âdil olmak, sosyal barışı sağlamak, yönetimle halk arasında sağlıklı bir ilişki kurulmasını temin etmek, hakkaniyetli bir paylaşımı ve yönetime katılımı gerçekleştirmek gibi hedeflerle ortaya koyduğu icraatlarını halife olduktan sonra ülkenin geneline yaydı. Vergilendirmede ortaya çıkan problemleri çözmek üzere adımlar attı, devlet gelirlerinden herkesin yararlanmasını sağladı.

Ömer b. Abdülaziz, Müslümanlar arasında sosyal adaleti yaymaya çalışmış, gayrimüslimlerin de hayat standartlarını iyileştirmek için uğraşmıştır. Bu dönemde fakirlerin durumunun iyileştirilmesi, muhtaç kimselerin yararlanabileceği aşevlerinin açılması, maddi imkânları sebebiyle evlenemeyecek durumdaki kişilerin evlendirilmesi, borçluların borçlarının ödenmesi gibi önemli icraatlara imza attı.

Yönetim anlayışındaki bu değişikliğinin kalıcı etkilerini göremeden vefat ettiyse de icraatlarının doğurduğu olumlu hava halk tarafından memnuniyetle karşılandı. Kısa süre içerisindeki uygulamaları, kendisinden önce halife olan aile mensuplarından farklı bir ilgiyle karşılanmasını sağladı.

Ömer’i ve dönemini birkaç kelimeyle ifade etmek gerekirse onun hak ve adaleti ayakta tutmaya çalışan, israfı engellemeyi hedefleyen, sorumluluk duygusu yüksek, gösterişten kaçınan, görevini hakkıyla yerine getirmek için çabalayan zahit bir yönetici olduğunu söyleyebiliriz.