Osmanlı Dönemi Siirt Medreseleri

Kadim bir geçmişe sahip olan Siirt’te örnekleri günümüze kadar taşınmış medreseler inşa edilmiştir. Cemiyet hayatının zembereği vazifesini gören, nice kalem ve kelam erbabı ile ilim ve irfan ehlinin yetiştiği bu müesseselerin maarif ve kültür hayatımızda derin izler bırakan önemli katkıları olmuştur. Bu kurumlarda yetişen âlimlerden kimisi onlarca hatta yüzlerce talebe yetiştirmiş, kimileri de çok önemli eserlere imza atarak kültür ve medeniyet hayatımızın teşekkülünde öncü bir rol üstlenmişlerdir. Kalemin kâğıda secde edip kâğıt üzerinde kayarken çıkardığı hışırtıların verdiği ilhamla yazılmış bu eserler, elden ele beldeleri dolaşıp, günümüze kadar ulaşarak yolumuza yön veren pusulalar olmuştur.

Bu mekânlarda yetişen hocalar; halk ile iç içe yaşamışlar, halk arasındaki anlaşmazlıklarda hakem rolünü üstlenmişler, halk ve idareciler arasında köprü vazifesi görmüşler, ümeraya (idareciler) nasihat ve tavsiyede bulunmaktan da geri kalmamışlardır. “Âlem gibi âlim” olan bu hocalar, ders verdikleri medreselerin yanında darülfünunun bir şubesi mesabesindeki evlerini, dergâh ve divanlarını da bir mektep/akademi hâline getirmişlerdir.

Medreseler ve buralarda verilen eğitim üzerine yapılmış çalışmalar fazla olmakla birlikte Siirt’teki medreseler, bu medreselerin müfredatı, mevki ve bânileri ile müderrisleri konusunda yapılan çalışmalarda birtakım eksik noktalar mevcuttur. Unutulmuş veya atlanmış bazı konuları aydınlığa kavuşturmak için böyle bir çalışma yapma ihtiyacı ortaya çıkmıştır.