Şehir Maliyesi

Colorado eski Belediye Başkanı W. E. Webb’in  “19. yüzyıl imparatorlukların yüzyılıydı, 20. yüzyıl ulus devletlerin, 21. yüzyıl ise şehirlerin yüzyılı olacak” şeklindeki tespiti günümüz gelişmelerini anlamak ve ona göre vaziyet almak bakımından oldukça manidardır. Zira dünün dünyasında ekonomik performans ülke bazlı değerlendirilirken günümüzde performans değerlendirmeleri şehir ölçeğine indirgenmiştir. Bu da göstermektedir ki şehirler 21. yüzyılda toplumsal hareketliliğin motor gücünü oluşturacaktır.

Türk maliye yazınında ‘Şehir Maliyesi” nitelemesi hemen hemen hiç kullanılmamıştır. Şehirlerin uluslararası sürecin önemli birer paydaşı haline dönüşmeleri kimi bilim dallarında şehir ölçeğinde alt disiplinlerin doğmasına sebep olmuştur/olacaktır. Şehir Planlaması, Şehir Sosyolojisi, Şehir/cilik Tarihi, Şehir Ekonomisi gibi alt disiplinlerin varlığı bunun açık kanıtıdır. Nitekim ‘Şehir Maliyesi’ tanımlaması da bu emsal bir yaklaşımın neticesi olarak kurgulanmış ve Yozgat ili özelinde ilk adım atılmıştır. Bundan sonra Türk akademisinde ‘Şehir Maliyesi’ ekseninde diğer illerimizi merkeze alan çalışmalar yapıldıkça bu alt disiplin zenginleşecek ve kurumsallaşması hızlanacaktır.

Bu çalışmada ‘Şehir Maliyesi’ nitelemesiyle bir şehrin sınırları içerisindeki malî yapı ve işleyişin bütüncül bir bakış açısıyla ele alınması amaçlanmıştır. Bu bütünlüğün oluşturulması maksadıyla ilk bölümde yerel yönetim kavramı, teorik arka planı, türlerinin neler olduğunun yanı sıra ‘Şehir Maliyesi’ nitelemesinden ne kastedildiğinin üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde Türkiye’de faaliyette bulunan yerel yönetim kuruluşlarının malî yapıları cari mevzuata göre açıklanmıştır. ‘Yozgat Şehir Maliyesi” başlığını taşıyan üçüncü bölümde Yozgat ilinde faal olan merkezî ve yerel yönetim kuruluşlarının malî yapı ve işleyişleri 2009-2019 dönemi esas alınarak istatistik veriler üzerinden analiz edilmiştir. Dördüncü bölümde Yozgat Şehir Maliyesi’ ne ilişkin üçüncü bölümde elde edilen malî bulgular değerlendirilmeye tabi tutulmuş ve bu değerlendirmelerin ışığında şehrin malî yapı ve işleyişine dair öneriler geliştirilmiştir.