Sultan 2. Bayezid

Ne var ki Sultan Bayezid’i 14 yıl uğraştıran bu hikaye, sadece Cem ile Bayezid arasında geçmez… Devletin elini kolunu bağlayan sarmal bir meseleye döner… Papalık ve Av­rupa, Cem’i Osmanlı’ya karşı koz olarak kullanır. Bu sebeple 2. Bayezid, istese de güçlü fetihler yapamaz. Karşısında kar­deşi ve onun arkasına sığınmış Avrupa vardır… Hedefte olan kardeştir ve onu korumak gerekir…

Siyasi ve askeri atılımlar yapamayacak hale gelen Sultan Bayezid, kendisini şehirleri güzelleştirmeye adar. Bir de istik­rarı korumaya. Başta İstanbul olmak üzere çok sayıda şehri camile, külliyeler, hamamlarla donatır. Onun böyle bir yolu tercih etmesinde ne Cem Sultan Vakası ne de Safevi Devle­ti tehlikesi tek sebep değildir elbette. Cem hadisesinin yanı sıra, Bayezid-i Sani’nin fetihler yapmasına mani olan başka olaylar da vuku bulur. Kıyamet-i Suğra olarak görülen İstan­bul Depremi bunlardan biri. II. Bayezid’in tahtta bulunduğu tarihlere rastlayan felaket, sadece İstanbul’da değil; pek çok kentte ağır hasarlar oluşturur. Bu yıkıntılardan kurtulmak ve şehirleri yeniden inşa etmek kolay olmaz. 2. Bayezid, oğlu Korkut, Selim ve Ahmet’in arasında cereyan eden tahta kimin çıkacağı tartışmalarından da endişelidir. Bu yüzden de gerek­medikçe sefere çıkmamaya özen gösterir. Nitekim Şehzade Selim’in Yeniçeri’nin desteğini alarak onu tahttan indirmesi, Bayezid’in endişelerinde haklı olduğunu ispatlar.

Adaletinden dolayı adli olarak bilinen Sultan Baye­zid, padişahlığı süresince sanat sahiplerine sahip çıkması ve Osmanlı’da tarih yazıcılığını başlatması bakımından da ö­nemli bir şahsiyet… Osmanlı’nın ilk dönemini anlatan tüm tarihi kaynaklar 2. Bayezid tarafından yazdırılıyor… Örne­ğin tarihçilerin el kitabı haline gelen ‘Tevarih-i Ali Osmanların (Osmanoğulları’nın Tarihi) önemli bir kısmı bu devrin ürü­nü. Meşhur Aşıkpaşazade Tarihi, İdris-i Bitlisi’nin ‘Heşt-i Behişt’i, Piri Reis’in ‘Kitab-ı Cihanüma’sı hep onun devrinde kaleme alınıyor…