Sultanlar Kentine Yolculuk 1578-1581

1608 yılında Nürnberg`de, adı Türkçe`ye "Almanya`dan Konstantinopolis`e ve Kudüs`e Yapılan Bir Yolculuk Hakkında Yüz Adet Güzel ve Yeni Çizimle Donatılmış Üç Kitaptan İbaret Yeni Bir Yolculuk Öyküsü" diye çevrilebilecek bir kitap yayınlandı. Bu kitap, Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu`nun İstanbul`a gönderdiği elçinin maiyetindeki din adamı Salomon Schweigger tarafından yazılmış ve resimlendirilmişti. Schweigger kitabında, 1577`de Viyana`dan yola çıkarak Budapeşte, Belgrad, Sofya, Filibe ve Edirne üzerinden İstanbul`a yaptıkları yolculuğu ve bu kentte yaşadığı, Sultan 3. Murad`ın padişahlık dönemine rastlayan dört yılı anlatır. Yazar, belli bir sistem gözetmeden, serbestçe düzenlediği bölümlerde bu kentten ve kent halkının yaşamından, padişah sarayında yaşayanların özelliklerinden söz eder, o yıllarda gelişen olayları kendince yorumlar ve Türklerin 400 yıl önceki günlük yaşamı hakkında canlı bir tablo çizer. Schweigger`in dikkatli bir gözlemci olması ve ziyaret ettiği ülkenin halkını, alışkanlıklarını, geleneklerini merak edip öğrenmeye çalışması, bizzat yaşadığı olayları gayet inandırıcı biçimde anlatmayı başarmasını sağlar. Yazdıklarını okurken, padişahın huzurunda ortalığa egemen olan saygı dolu sessizliği o anı yaşıyormuşçasına hissederiz; tutsak kafilesi sokaklardan geçirilirken, o acıklı manzarayı görür gibi oluruz; cambazları tehlikeli oyunlarını hayretle izleriz; bayramlarda halkın rağbet ettiği eğlencelere güleriz ve onunla birlikte bir hamam keyfi yaşarız.

Kuşkusuz, anlattığı bazı olayları yorumlarken tarafsız kalamaz, adil davranamaz. Ama Türklerin Hıristiyanları yenmelerinin sebebini araştırdığı ve savaş düzenlerini açıkladığı bölümde, Osmanlı düzeninin ana hatları, örneğin tımar ve yeniçeri kuruluşları ya da soyluluğun veraset yoluyla kazanılmaması hakkında çok isabetli görüşler ileri sürer. Schweigger`in seyahatnamesinin o dönemde çok tutulmasında, bizzat yapmış olduğu çizimlerin de büyük katkısı olmuştur. Schweigger İstanbul`da gördüklerini bu naif resimlerde ayrıntılarıyla ve gerçeğe sadık kalarak saptar. Almanca yayınlanışından 396 yıl sonra Sahaftan Seçmeler Dizisi`nin dördüncü kitabı olarak Türkçe`de...