Ta`limü`l Müteallim

Bu kitap eğitim alanındaki boşluğu doldurması, hacimli olmaması ve akıcı üslübu sayesinde çok büyük bir ün kazanmış ve elden ele dolaşmıştır. Nüshalarının ve şerhlerinin çokluğu, ayrıca defalarca basılması onun eğitim ve öğretimde devamlı yararlanılan bir el kitabı olduğunu ortaya koymaktadır. Bu kitap Osmanlı medreselerinde de ders kitabı olarak okutulmuştur. Zernûci, öğrencilerin ilim uğrunda gayret sarfettiği halde yeterince başarılı olamayanların yöntem hatası yaptıkları için gayelerine ulaşamadıklarını ve onlara hatalarını anlatmak ve kolay öğrenmenin yollarını göstermek amacıyla kitaplarda gördüğü, ilim ve hikmet sahiplerinden öğrendiği bilgilerden yararlanarak bu kitabı yazmıştır. Kitap on üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümünde ilmin mahiyeti ve üstünlüğüne dikkat çekilir. İkinci bölümde öğrencinin Allahın rızasına kavuşmak, öğrenme ve öğretme niyetiyle tahsile başlamasının lüzumuna İşaret edilir. Üçüncü bölümde ders, hoca ve arkadaş seçimiyle ilim yolunda sebat etmenin gerekliliği vurgulanır. Dördüncü bölümde ilme, hocaya ve kitaba saygı anlatılmaktadır. Beşinci bölümde derse devam etmenin önemine ve eğitimde süreklilik ilkesine vurgu yapılmaktadır. Altıncı ve yedinci bölümler derse başlama zamanı, derslerin miktarı, tertibi ve başarı- nın yöntemleriyle ilgilidir. Sekizinci bölümde hayat boyu öğrenme ilkesi ve ders çalışmanın verimli olduğu vakitler anlatılır. Dokuzuncu bölümde hocanın öğrencisine sevgi ve şefkati, onuncu bölümde öğrencinin hocalarından yararlanmasının yolları, on birinci bölümde öğrencinin başarısını olumsuz yönde etkileyen kötü huylar ve alışkanlıklar yer alır. On ikinci bölümde hafızayı güçlendiren veya unutkanlığa yol açan durumlardan bahsedilir. On üçüncü ve son bölümünde rızkın, ömür ve sağlığın artmasına veya azalmasına sebep olan durumları bilmenin gereği üzerinde durulur.