Toplumsal Yasalar

Sosyolojinin kuruluş yıllarında erken bir sezgiyle mikro-sosyolojiden yana tavır alan Gabriel Tarde, Durkheim’ın herşeyi genel olanla açıklamaya çalışan sosyoloji anlayışına şiddetle karşı çıkmış ama dönemin yaygın eğilimleri nedeniyle Kıta Avrupası`nda uzun süre gölgede kalmıştır. Oysa Chicago Okulu üyeleri Tarde’dan önemli ölçüde yararlanarak ileride *interactionism* yönünde gelişecek çalışmalarını bu temel üzerine oturtmuşlardır. Suç, taklit gibi mefhumlar üzerine özellikle eğilen Tarde toplumsal değişimleri küçük, sıradan insanların toplum içindeki davranışlarının izini sürerek anlama yolunu seçmiştir.

*Bu kavramsallaştırma kısaca, tek yönlü evrim kuramcılarının ve aynı zamanda Durkheim’ın kavramsallaştırmasının neredeyse tam tersidir: kolektif fenomenleri belli bir düzen içinde çoğalmaya ve kendilerini birebir tekrar etmeye zorlayan bir evrim yasasının sözde üstünlüğüyle her şeyi açıklamaya çalışmak yerine, böylece küçük olanı büyük olanla, ayrıntıda olanı genel olanla açıklamak yerine, ben bütündeki kolektif benzerlikleri, en temel küçük eylemler yığınıyla, büyük olanı küçükle, genel olanı ayrıntıda olanla açıklıyorum. Böyle bir bakış açısı matematikte en küçükler hesabının ortaya çıkmasıyla gerçekleşen dönüşüme benzer bir dönüşümü sosyolojide gerçekleştirir.*

*Bir Sosyoloji Taslağı* alt başlığıyla yayınladığı Toplumsal Yasalar Tarde’ın sosyolojisini anlamak için çok kıymetli bir kılavuz metin olma özelliği taşıyor.