Üçüncü Büyük Depresyon

21. yüzyıla “tarihin sonu”, kapitalizmin nihai zaferi, liberal demokrasinin alternatifsizliği, evrensel barış iddialarıyla girmiştik. Yüzyılın üçüncü on yılında ise tablo bambaşka: “Tarihin sonu” safsatası terk edildi. Liberal demokrasi Trump’ın elinde yara bere içinde, düpedüz faşizm yükseliyor. Kapitalizm çaresizlik içinde kıvranıyor. ABD-Çin ve NATO-Rusya gerilimlerinin savaşa dönüşebileceği korkusu her yanı sarmış halde.

20. yüzyılın sonunda sosyalist inşa deneyimlerinin çökmesinden bu kadar kısa süre sonra ne oldu da dünya durumu bu kadar değişti? Sungur Savran bu soruya 2008’de “küresel finans krizi” olarak anılan çöküş yaşandıktan hemen sonra cevap vermişti. Elinizdeki kitabın ilk basımında yazar o olayla birlikte kapitalizmin Üçüncü Büyük Depresyon’a girmiş olduğunu söylüyordu. Öngörülen her şey (uzun bir ekonomik durgunluk, faşizmin ve devrimin paralel yükselişi, yeni bir dünya savaşı riski) gerçek oldu. Zira, Savran’ın belirttiği gibi, Büyük Depresyonlar kapitalizmin tarihî gerileme çağının ifadesidir. Yalnızca ekonomik yöntemlerle aşılamaz, siyasi, ideolojik, askerî köklü sarsıntılar yaratır.

Kitabın elinizdeki yeni baskısı genişletilmiş ve güncellenmiş bir basım. Savran bir yandan Büyük Depresyon’un analizini günümüze kadar getiriyor. Bir yandan da bu dev krizin aslında nasıl kapitalizmin tarihî gerilemesinin izdüşümü olduğunu anlatıyor. Ayrıca Covid-19 salgınının ekonomi politiğini inceliyor.